Faya!

Soms hebben bepaalde woorden in het Sranantongo een veelvoud aan betekenissen. Zo ook het woord ‘Faya’.

Zo kan het bijvoorbeeld ‘licht’ betekenen; leti a faya, is ‘het licht aansteken’. ‘Vuur’ is een andere betekenis, evenals ‘vonk’. ‘Faya lobi’, kennen sommige mensen in Nederland als een merk van Surinaamse voedingsmiddelen, maar dat vertaald als ‘vurige liefde’ (en het is ook een benaming voor een ‘Surinaamse geranium’. De betekenis in relatie tot deze blog is echter ‘heet’ als in de zin van ‘heel pittig’.

De lunch, hoewel Dana speciaal voor mij mild heeft gekookt, is namelijk precies dat: pittig!!! Of eigenlijk: PITTIG!!!

Bij moeder Kibrifasi werd ik gevraagd een bordje in de keuken op te scheppen vanuit allerlei pannetjes en een grote rijstkoker met witte rijst er in. Er stond ook een bakje met aangemaakte komkommer.

Nu ben ik niet helemaal van gisteren, dus ik had al bedacht dat ik wat meer rijst en een goede portie komkommer  zou nemen, dat ik eventuele pittigheid daarmee zou kunnen blussen.

Ik moet eerlijk zijn; het eten was heerlijk! Het eten ín Su (de afkorting voor Suriname) is heel wat anders dan het Surinaamse eten hier in Nederland. Maar bij de stoofpot met kip …tja… FAYA!!!

Dus wat doet eppo: goed komkommer nemen, want dat blust nietwaar? Niet de Surinaamse komkommer… want zij vinden het lekker om het aan te maken met peper. Dus mijn – lekker grote- portie verkoelende komkommer… niet zo’n strak plan.

En als je ooit in een Surinaams restaurantje komt of – beter- in Suriname zelf gaat eten en je bent geen heel heet eten gewend; laat in hemelsnaam de gele sambal staan. De kleur insinueert dat het milder is dan de rode sambal die wij kennen, maar niks is minder waar. Die gele sambal is van ‘madame Jeanette’ pepers en die zijn écht gemeen heet.

Maar goed. Ik heb prima gegeten en het was echt heel lekker. Ik wordt een soort van gemaand, om nog een bordje te halen. Eten is echt een ding hier in Suriname. Het is volgens mij een uiting van gastvrijheid en het zorgt voor verbinding. Dana en Kibrifasi weten natuurlijk niet dat ik een maagverkleining heb, dus ze vinden dat ik ongezond weinig eet. Gelukkig maken ze er van dat ik natuurlijk zorgen heb en verdriet, dus dat eten daarom misschien wat lastiger is. Maar beiden willen eigenlijk dat ik écht beter ga eten, ik heb mijn kracht nodig.

Ik drink mijn glas ‘Busta’ pineapple op en dat is ook een blijvertje trouwens. ‘Busta’ is een zelfde soort merklijn als ‘Fernandez’ (een beetje zoals Pepsi en CocaCola gerelateerd zijn) en ik ben echt een fan van de ‘gele’ (ananas) en ‘groene’ (punch)  smaken geworden. Jammer genoeg heb ik het nog niet gezien in de winkels waar ik in Nederland ben geweest.

En dan is het na een kort na-zitje weer tijd om een paar uur papieren te zoeken.

Geleerd in dit kleine uurtje:

•       Geen gele sambal, geen gele peper chutney of iets anders met gele 'paprika-achtige’ structuur eten zonder een goed blusmiddel in de buurt of dat je heet eten gewend bent
•       Faya = heet! (en men gaat lachen als je ineens vuurrood aanslaat en de zweetdruppels op je neus hebt staan)
•       Je hoort behoorlijk en/of flink te eten
•       Komkommer is niet – zoals in NL- een blusmiddel (olie op het vuur!)