Als ik zeg 'Kapokboom' dan zegt dat niet veel mensen iets, tenzij je een matras van 'kapok' hebt of 'kapok' als vulling van kussens. Als ik zeg 'kankantri' dan zegt het al veel meer mensen wat, zeker die van Surinaamse afkomst...en vooral die mensen in 'Lobi Su'...
De Kankantri is iets bijzonders. Er is zelf een liedje over gemaakt door Carlo Dundas (voor de Sranantongo sprekers)...
Dat het bijzonders is wordt mij keer-op-keer duidelijk.
De gids op Anaula vertelde mij dat als je een 'kankantrie' hebt op je erf, dat je die -zeker als die dicht bij je huis staat- moet verwijderen. De boom zal jou verdrijven, hij (zij) tolereert geen anderen in haar pad.
Vóór dat hij twee meter is, moet je zeggen 'vriend, je moet gaan' ... hem bedanken en kappen. Het is geen lieflijke boom en je kunt hem zeker niet op je erf laten staan.... hij zal met zijn wortels alles doen veranderen en moeilijk maken...hij zal je huis slopen...
De kankantri is 'busi gado' oftewel de 'bos god' of ook wel de persoonlijking van 'mama busi' of zelfs in sommige gevallen zien mensen 'haar' als 'mamma Sranan' (Gaia?)... een kankantrie kap je niet zomaar... een kankantrie neem je niet lichtzinnig op....Respect, nederigheid en - voor jezelf- nietigheid zijn hier zeker op zijn plaats. Raak de boom aan en je zult het ook - eerlijk waar- voelen... de boom heeft kracht en straalt dit ook uit.
Ook zonder 'Sranan tori's' neem je deze boom serieus, hij wordt namelijk zo 70 meter hoog....
De takken van de kapokboom staan loodrecht op de stam. Uit de eironde vruchten steekt een plukje witte watten: de kapok. Het zaadpluis wordt gevormd door de zachte vezels, die bestaan uit de haren op de zaden. Het zaadpluis wordt onder meer gebruikt als vulling voor kussens en vesten. Sinds de twintigste eeuw wordt voor die toepassing steeds vaker synthetisch materiaal gebruikt.
Deze boom is in Suriname bekend als kankantri(e) en speelt een rol in veel Anansitori, verhalen over de spin Anansi.
De Kankantri is een sterke boom, dat wil zeggen: met een sterke 'spirit'... niet iets om zomaar om te kappen en dat doe je dus ook niet. Dat bomen belangrijk zijn... dusdanig belangrijk dat je er wegen voor omlegt hebben wij Europeanen niet begrepen maar de mensen die dichter bij de natuur en hun spirits staan des te meer. Dat blijkt maar weer wanneer we richting 'Blaka Watra' rijden.
Net voor de brug over de Suriname rivier, splitst de weg zich. ....
In het midden staat een majestueuze boom. De weg is er "respectvol" omheen gelegd; jawel: men heeft de (asfalt)weg er omheen gelegd en NIET deze spirituele, sterke boom dus gekapt voor de "industriële voortuitgang" (!!!). Deze boom heeft duidelijk NIET het veld willen ruimen en men heeft daar dus respect voor gehad.
Toch is deze ene boom nog meer tekenend voor al die anderen die vanwege 'Chinees meubilair' wél het veld ruimen. Doordat hier alles omheen al weg is, valt het des te meer op hoe indrukwekkend deze woudreus is. Ten midden van alle andere bomen is hij zoals de velen: een onderdeel van het machtige en prachtige groen van het regenwoud en ze worden geveld 'bij bosjes'... dat hij 'te zacht' is qua hout voor huis- en meubelbouw is in dit geval een 'zegen', want daardoor is men beter bereid om hem te laten staan... (of is het tóch die spirit???)
Het hout van kapokboom is licht en zacht en niet goed bruikbaar om er meubels van te maken. Deze eigenschap beschermt hem ook tegen de houtkap door mensen. Indianen hebben het hout van de kapokboom wel gebruikt om er reusachtige kano’s van te maken.
De Kankantri is écht super indrukwekkend om te zien en - eerlijk- te beleven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten